Spółdzielnie energetyczne

Spółdzielnie energetyczne to podmioty działające lokalnie, które umożliwiają swoim członkom wspólną produkcję, dystrybucję, magazynowanie i zużycie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, głównie na własne potrzeby.

Ich celem jest zwiększenie lokalnej samowystarczalności energetycznej, obniżenie kosztów energii oraz poprawa efektywności wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE).

Podstawa prawna

Spółdzielnie energetyczne w Polsce zostały wprowadzone ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. 2015 poz. 478), z późniejszymi nowelizacjami.
Szczegółowe zapisy dotyczące spółdzielni zawarte są w art. 38e–38h ustawy o OZE.

Forma prawna

Spółdzielnia energetyczna jest spółdzielnią zarejestrowaną w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), działającą zgodnie z Prawem spółdzielczym oraz ustawą o OZE.

Terytorialność

  • Może działać na obszarze jednej gminy lub gmin sąsiadujących (powiązanych terytorialnie).

  • Obszar działania obejmuje również fizyczną lokalizację źródeł energii i punktów poboru.

Skład członkowski

  • Osoby fizyczne (mieszkańcy),

  • Jednostki samorządu terytorialnego (gminy, jednostki pomocnicze),

  • Rolnicy indywidualni,

  • Małe i średnie przedsiębiorstwa.

Zakres działalności energetycznej

Spółdzielnia energetyczna może:

  1. Wytwarzać energię elektryczną, cieplną lub gaz z OZE, w szczególności:

    • fotowoltaika (PV),

    • biogazownie,

    • elektrownie wodne,

    • pompy ciepła,

    • kotły na biomasę.

  2. Magazynować energię w lokalnych zasobnikach energii.

  3. Bilansować wytwarzanie i zużycie w ramach tzw. net-billingu z 12-miesięcznym okresem rozliczeniowym (netowania energii).

  4. Sprzedawać nadwyżki energii do sieci lub operatorowi systemu dystrybucyjnego (OSD).

Korzyści z tworzenia spółdzielni energetycznych

📉 Ekonomiczne:

  • Niższe rachunki za prąd i ogrzewanie dla członków,

  • Zyski ze sprzedaży nadwyżek energii,

  • Możliwość skorzystania z dotacji i preferencyjnych kredytów (np. NFOŚiGW).

🌱 Ekologiczne:

  • Lokalne wykorzystanie energii z OZE,

  • Zmniejszenie emisji CO₂,

  • Redukcja strat przesyłowych energii.

🧑‍🤝‍🧑 Społeczne:

  • Integracja społeczności lokalnej wokół wspólnych celów,

  • Wzrost świadomości energetycznej,

  • Zwiększenie niezależności energetycznej w regionie.

Warunki techniczne i ograniczenia

  • Łączna moc instalacji OZE w spółdzielni energetycznej nie może przekroczyć 10 MW.

  • Moc wytwórcza nie może być większa niż zapotrzebowanie roczne na energię w punktach poboru (bilans 0 lub dodatni).

  • Spółdzielnia nie może być podmiotem zawodowo zajmującym się obrotem energią – jej celem jest przede wszystkim samowystarczalność, nie zysk.

Jak założyć spółdzielnię energetyczną?

  1. Utworzenie spółdzielni i rejestracja w KRS (min. 10 osób fizycznych lub 3 osoby prawne),

  2. Zgłoszenie działalności do URE (prezesa Urzędu Regulacji Energetyki),

  3. Budowa lub uruchomienie instalacji OZE,

  4. Zawarcie umów z OSD i ewentualnym sprzedawcą energii,

  5. Rozliczanie energii w ramach mechanizmu net-billingu.